рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдЗंрджौрд░
рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ (Khajrana Ganesh Mandir) рднाрд░рдд рдХा рджिрд▓ рдХрд╣े рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдирдЧрд░ी рдЗंрджौрд░ рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдкрдиी рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХрддा рдФрд░ рд╕ुंрджрд░рддा рдХे рд▓िрдП рднाрд░рдд рдХे рдХोрдиे-рдХोрдиे рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдзि рдмрдЯोрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗंрджौрд░ рд╢рд╣рд░ рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдоें рдЪाрд░ рдЪाँрдж рд▓рдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣рдоेрд╢ा рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд░рд╣рддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╢рд╣рд░, рдордз्рдп рднाрд░рдд рдХा рдЖрдИрдЯी рд╣рдм рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдХрдИ рдФрд░ рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдиिрдд्рдп рдк्рд░рддिрджिрди рдЪрд░्рдЪा рдоें рд░рд╣рддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЦрдЬрд░ाрдиा рдХा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдЗрд╕рдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдХा рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рдХाрд░рдг рд╣ै। рдпрд╣ рдоंрджिрд░ рдХेрд╡рд▓ рднाрд░рдд рдоें рд╣ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рд╡िрд╢्рд╡ рднрд░ рдоें рдЦ्рдпाрддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпे рд╣ुрдП рд╣ै। рдпрд╣ां рдХी рдоंрджिрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдмрд╣ुрдд рдЙрдЪ्рдЪ рдХोрдЯि рдХी рд╣ै। рдЦрдЬрд░ाрдиा рдХा рдпрд╣ рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдЕрдкрдиे рдЪрдордд्рдХाрд░ों рдХे рд▓िрдП рднी рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдШेрд░े рд╣ुрдП рд╣ै। рдЖрдЗрдпे рдЬाрдирддे рд╣ै рдоंрджिрд░ рд╕े рдЬुрдб़े рдЪрдордд्рдХाрд░िрдХ рд░рд╣рд╕्рдпों рдФрд░ рдХुрдЫ рдЕрди्рдп рддрде्рдпों рдХे рдмाрд░े рдоें।
рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕
History of Khajrana Ganesh Mandir
рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ोрд▓्рдХрд░ рд╡ंрд╢ рдХी рдорд╣ाрд░ाрдиी рдЕрд╣िрд▓्рдпा рдмाрдИ рд╣ोрд▓्рдХрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рди 1735 рдоें рдХрд░рд╡ाрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдоुрдЦ्рдп рдк्рд░рддिрдоा рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ी рдЧрдгेрд╢ рдЬी рдХी рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдпрд╣ рдХрд╣ाрдиी рдФрд░ рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ै рдХि-
рдоुрдЧ़рд▓ рд╢ाрд╖рдХ рдФрд░ंрдЧрдЬ़ेрдм рдХे рдХाрд▓ рдоें рдЬрдм рдЙрд╕рдХा рдЖрддंрдХ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдмрдв़ рдЧрдпा рдеा, рддो рдЧрдгेрд╢ рдк्рд░рддिрдоा рдХो рдЙрд╕рдХे рд╡िрдз्рд╡ंрд╢ рд╕े рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़рдоीрди рдкрд░ рдЫुрдкा рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЬрдм рд╕рдм рд╢ांрдд рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдЫुрдкाрдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧ рдЦुрдж рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рднूрд▓ рдЧрдП рддो рд╕्рд╡рдпं рд╕्рд╡рдпंрднू рдЧрдгрдкрддि рдЬी рдиे, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХे рдПрдХ рд╕्рдеाрдиीрдп рдкंрдбिрдд рд╢्рд░ी рдоंрдЧрд▓ рднрдЯ्рдЯ рдХो рд╕्рд╡рдк्рди рдоें рдЖрдХрд░ рдЗрд╕рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдеी। рдоंрдЧрд▓ рднрдЯ्рдЯ рдиे рдЙрд╕ рд╡рдХ़्рдд рд╢ाрд╖рди рдХрд░ рд░рд╣ीं рдорд╣ाрд░ाрдиी рдЕрд╣िрд▓्рдпा рдмाрдИ рд╣ोрд▓्рдХрд░ рдХो рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рдк्рди рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрддाрдпा। рдкंрдбिрдд рдХी рдмाрдд рдХो рдЧंрднीрд░рддा рд╕े рд▓ेрддे рд╣ुрдП рдорд╣ाрд░ाрдиी рдиे рдмрддाрдИ рд╣ुрдИ рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рдЦुрджाрдИ рдХрд░рд╡ाрдИ рддो рд╡рд╣ाँ рд╕े рд╕рдЪрдоुрдЪ рдоें рдкाрд╖ाрдг рдпुрдЧ рдХी рдпрд╣ рдЧрдгेрд╢ рдк्рд░рддिрдоा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдИ। рдоूрд░्рддि рд╕्рдеाрдкрдиा рдХे рдкीрдЫे рднी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рдк्рд░рдЪрд▓िрдд, рдЖрдЗрдпे рдЬाрдирддे рд╣ैं, рд╡рд╣ рдХ्рдпा рд╣ै।
рдХैрд╕े рд╣ुрдИ рдоूрд░्рддि рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा
рдорд╣ाрд░ाрдиी рдЕрд╣िрд▓्рдпा рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ी рд╢िрд╡рднрдХ्рдд рдеीं। рд╡े рдЧрдгрдкрддि рдмाрдк्рдкा рдХी рдоूрд░्рддि рдкाрдХрд░ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдк्рд░рд╕рди्рди рдеीं рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд░ाрдЬрд╡ाрдб़ा рдоें рдХрд░рд╡ाрдиा рдЪाрд╣рддी рдеीं। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдпोрдЬрди рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ैंрдХрдб़ों рдордЬрджूрд░ों рдХो рдк्рд░рддिрдоा рдХो рдЦрдЬрд░ाрдиा рд╕े рд░ाрдЬрд╡ाрдб़ा рд▓ाрдиे рдХा рдЖрджेрд╢ рджिрдпा рдеा। рдкрд░рди्рддु рдЗрддрдиे рдордЬрджूрд░ рдоिрд▓рдХрд░ рднी рдоूрд░्рддि рдХो рд╣िрд▓ा рдирд╣ीं рд╕рдХे। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ी рднрдЯ्рдЯ рдиे рдорд╣ाрд░ाрдиी рд╕े рдЧрдгेрд╢ рдЬी рдХे рд╕्рд╡рдк्рди рдоें рджिрдП рд╣ुрдП рдЖрджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░рддिрдоा рдХो рдЦрдЬрд░ाрдиा рдоें рд╣ी рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рд╡ाрдиे рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХिрдпा। рдорд╣ाрд░ाрдиी рдиे рдкंрдбिрдд рдХी рдмाрдд рдХो рддрд╡рдЬ्рдЬो рджेрдХрд░ рдЧрдгेрд╢ рдк्рд░рддिрдоा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдЙрд╕ рдЬрдЧрд╣ рдХрд░рд╡ा рджी, рдЬो рдЖрдЬ рдЦрдЬрд░ाрдиा рдХे рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै। рдФрд░ рдЬрд╣ां рд╕े рдоूрд░्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдИ рдеी, рдЙрд╕ рдЬрдЧрд╣ рдоें рдПрдХ рдЬрд▓рдХुंрдб рдмрдирд╡ा рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг
рдЫोрдЯी рд╕ी рдЭोрдкрдбी рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдПрдХ рднрд╡्рдп рдФрд░ рдЕрдж्рднुрдд рдЗрдоाрд░рдд рддрдХ рдпрд╣ рдоंрджिрд░ рдмрд╣ुрдд рдЬ़्рдпाрджा рд╡िрд╕्рддृрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рджेрд╢ рд╡िрджेрд╢ рд╕े рд╢्рд░рдж्рдзाрд▓ु рдоंрджिрд░ рдоें рдкैрд╕े, рд╕ोрдиा, рдмрд╣ुрдоूрд▓्рдп рд╣ीрд░े, рдЬрд╡ाрд╣рд░ाрдд рдЖрджि рджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХाрд░्рдп рдоें рд╕рд╣рдпोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं।
рдоंрджिрд░ рдХे рдЧрд░्рднрдЧृрд╣ рдХे рдмाрд╣рд░ी рдЧेрдЯ рдФрд░ рджीрд╡ाрд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдЪांрджी рд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдоें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдд्рдпोрд╣ाрд░ों рдХी рдЭांрдХिрдпां рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ैं। рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдк्рд░рддिрдоा рдХी рдЖँрдЦ рд╣ीрд░े рд╕े рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХो рдЗंрджौрд░ рдХे рдПрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпी рдж्рд╡ाрд░ा рджाрди рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा।
рдЙрд▓्рдЯा рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ рдмрдиाрдиे рдХा рд╡िрдзाрди
рдоंрджिрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрд▓्рдЯे рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЗрдЪ्рдЫा рдкूрд░्рддि рдХी рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдорд╣िрдоा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬो рднी рднрдХ्рддрдЧрдг рдЧрдгेрд╢ рдЬी рдХी рдкीрда рдкрд░ рдЙрд▓्рдЯा рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ (рд╕ाрддिрдпा) рдмрдиाрдХрд░ рдЕрдкрдиी рдорди्рдирдд рдмोрд▓рддा рд╣ै, рдХुрдЫ рд╣ी рд╕рдордп рдоें рдЙрд╕рдХे рдордиोрд░рде рдкूрд░्рдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдордиोрдХाрдордиा рдкूрд░्рддि рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ рднрдХ्рдд рд╡ाрдкрд╕ рдоंрджिрд░ рдоें рдЬाрдХрд░ рдЙрд▓्рдЯा рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ рдХो рд╕ीрдзा рдмрдиा рджेрддा рд╣ै। рдоाрди्рдпрддा рд╣ै рдХि рдЙрд▓्рдЯा рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ рдмрдиाрдиे рд╕े рд▓ोрдЧों рдХी рдордирдЪाрд╣ी рдЗрдЪ्рдЫा рдЬрд▓्рдж рд╣ी рдкूрд░्рдг рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।
рд╕рдмрд╕े рдзрдиी рдоंрджिрд░ों рдоें рд╣ै рдиाрдо рд╢ाрдоिрд▓
рдоंрджिрд░ рдФрд░ рддिрд░ुрдкрддि рдХे рд╡ेंрдХрдЯेрд╢्рд╡рд░ рдоंрджिрд░ рдХी рд╣ी рддрд░рд╣ рдЦрдЬрд░ाрдиा рдоंрджिрд░ рдХा рдиाрдо рднी рд╕рдмрд╕े рдзрдиी рд╣िрди्рджू рдоंрджिрд░ों рдоें рд╢ुрдоाрд░ рд╣ै। рдпрд╣ां рдкрд░ рджेрд╢ рд╡िрджेрд╢ рд╕े рдмрд╣ुрдоूрд▓्рдп рдЪрдв़ाрд╡ा рдЖрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдоंрджिрд░ рдХी рдХुрд▓ рд╕ंрдкрдд्рддि рдХा рдХोрдИ рд╣िрд╕ाрдм рдирд╣ीं рд╣ै। рдоंрджिрд░ рдХे рдЦ़рдЬ़ाрдиों рдоें рд╡िрджेрд╢ी рдоुрдж्рд░ाрдУं рдХी рднी рдмрд╣ुрддाрдпрдд рдоें рдЧрдгрдиा рд╣ोрддी рд╣ै। рднрдХ्рддрдЧрдг рдФрд░ рд╢्рд░рдж्рдзाрд▓ुрдЬрди рдСрдирд▓ाрдЗрди рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рднी рдоंрджिрд░ рдоें рднेंрдЯ рдЪрдв़ाрддे рд╣ैं।
рдпрд╣ рдеी рдЗंрджौрд░ рдХे рдЦрдЬрд░ाрдиा рд╕्рдеिрдд рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдХी рдЕрдкрд░ंрдкाрд░ рдорд╣िрдоा।
рдПрдХрд╕ाрде 500 рднрдХ्рдд рдХрд░ рд╕рдХेंрдЧे рднोрдЬрди:рдЗंрджौрд░ рдХे рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдоें рддैрдпाрд░ рд╣ो рд░рд╣ा рдирдпा рдЕрди्рдирдХ्рд╖ेрдд्рд░, рдЬुрд▓ाрдИ рдоें рд╢ुрд░ू рд╣ोрдиे рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा
рдЗंрджौрд░ рдХे рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдХा рдЕрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЕрдм рдФрд░ рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрдиे рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрд╣ां 500 рднрдХ्рдд рдПрдХ рд╕ाрде рдмैрда рдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрджी рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд╕рдХेंрдЧे। рдЬुрд▓ाрдИ рдоें рдЗрд╕рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╣ोрдиे рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рд╣ै। рдЦрдЬрд░ाрдиा рдЧрдгेрд╢ рдоंрджिрд░ рдк्рд░рдмंрдз рд╕рдоिрддि рдХी рдкрд╣рд▓ рдкрд░ рдЕрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХो рдмреЬा рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдоंрджिрд░ рд╕рдоिрддि рдиे рднрдХ्рддों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмреЭрдиे рдХे рдмाрдж рднी рдиि:рд╢ुрд▓्рдХ рдк्рд░рд╕ाрджी рджेрдиे рдХा рдлैрд╕рд▓ा рдХिрдпा рд╣ै।
рдордиोрдХाрдордиा рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдоंрджिрд░
рдЗрд╕ рдоंрджिрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै рдХि рдпрд╣ां рд╣рд░ рдХिрд╕ी рдХी рдоुрд░ाрдж рдкूрд░ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрд╣ां рдЬो рднी рднрдХ्рдд рдЕрдкрдиी рдордиोрдХाрдордиा рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдпे рдЧрдгेрд╢ рдЬी рдХे рдкीрда рдкрд░ рдЙрд▓्рдЯा рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ рдмрдиाрддा рд╣ै, рдЧрдгрдкрддि рдЬी рдЙрд╕рдХी рдордиोрдХाрдордиा рдкूрд░्рдг рдХрд░рддे рд╣ैं। рдордиोрдХाрдордиा рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдкुрдиः рд╕ीрдзा рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрдХ рдмрдиाрдиे рднрдХ्рдд рдпрд╣ां рдЖрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдоुрд░ाрдж рдорди рдоें рд░рдЦрдХрд░ рдпрд╣ां рдзाрдЧा рдмांрдзрдиे рдХी рднी рдкрд░ंрдкрд░ा рд╣ै। рдЗрдЪ्рдЫा рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡рд╣ рдзाрдЧा рдЦोрд▓ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें